Lughnasadh, het oogstdankfeest

Het is nu hoogzomer. Het is warm, en de natuur is uitbundig. Maar als je goed oplet, kun je merken dat de dagen al korter worden. Het huwelijk tussen Zon en Aarde, de God en de Godin, heeft voor de Eerste Oogst gezorgd. We werken met drie oogstfeesten, waarvan Mabon, de herfstequinox de tweede fruitoogst is en Samhain is het derde en laatste oogstfeest.

Lughnasadh, het eerste oogstfeest, vieren we op 1 augustus. Het is een tijd om samen te komen en de Goden te bedanken voor alle overvloed.

Wat betekent Lughnasadh?

Lughnasadh (spreek uit als Loe-na-sa) is het feest waarbij we de Eerste oogst vieren. Het betekent “Lughs feest”. Lugh is een Keltische zonnegod. Hij is de God van het licht, van de handel en van de ambachten.

Augustus is Zijn heilige maand waarin Hij grote festiviteiten initieerde ter ere van Zijn moeder, Tailtiu. Feesten, marktmarkten, spelen en vreugdevuurfeesten waren aan de orde van de dag, gevierd met overvloedig eten en drinken! Cirkeldansen, dat de beweging van de zon in sympathieke magie weerspiegelde, was populair, net als alle gemeenschapsbijeenkomsten.

Augustus werd beschouwd als een gunstige maand voor handvasten en bruiloften.

Toch zijn we ons ervan bewust dat de milddadigheid en energie van Lugh, van de zon, nu begint af te nemen. Het is een tijd van verandering. De actieve groei vertraagt ​​en de donkere dagen van winter en reflectie lonken…

Hier, bij ons in Limburg en omstreken vind je het feest terug onder de naam “oogstfeest” en zeker in de kleinere dorpen zijn er tot in deze tijd nog festiviteiten in deze periode. Ze vinden niet precies op 1 augustus plaats, de dag waarop wij Lughnasadh vieren, maar eigenlijk in de hele oogstperiode van augustus tot en met september. Clan Triple Goddess viert dit jaarfeest, net zoals zoveel andere heksen, met de Keltische naam. Het feest kreeg na de kerstening van Engeland ook een andere naam en ging over in het christelijke “Lammas”.

Wat vieren we met Lughnasadh?

Lughnasadh is een tamelijk onbekend feest. Een aantal van de oude heidense feesten zoals Yule, Ostara, Samhain zijn nog heel bekend in hun gekerstende vormen als Kerstmis, Pasen, Halloween, maar voor Lughnasadh is dat niet het geval. Toch zijn de gebruiken die met het vieren van Lughnasadh samenhangen niet onbekend. Denk maar aan de eerder genoemde oogstfeesten die ook hier te landen eeuwenlang uitbundig werden (en worden) gevierd.

Het vieren van Lughnasadh gaat terug op de oeroude gebruiken om het graan, het fruit e.d. van de eerste oogst te offeren aan de Oude Goden en de voorouders, om ervan verzekerd te zijn dat de oogst overvloedig zal zijn en dat het weer goed blijft in deze periode, zodat de oogst niet vernietigd wordt.

Kernwoorden zijn dankbaarheid en offeren.

De oogst was vroeger, voor de intrede van alle landbouwmachines, een gebeuren dat het hele dorp aanging. Het was een gemeenschappelijk gebeuren. De handelingen van het oogsten en maaien zelf waren omgeven door gebruiken die de heiligheid van deze handelingen aangaf. De oogst was iets om dankbaar voor te zijn.

Alles is bezield; niet alleen de mensen. Ook de aarde waarop het gewas groeit, de aarde zelf, en de geheimzinnige energie die ervoor zorgt dat het zaad ontkiemt en tot rijping komt, zodat wij het kunnen oogsten. Het is belangrijk dat deze energie behouden blijft en veel van de oude gebruiken zijn er op gericht dat de energie van de oogst overgedragen kan worden op de zaden voor volgend jaar. Alles is een cyclus, alles is een cirkel.

Foto door Pixabay van Pexels

Het oogst zelf werd gezien als de een vorm van dood, een vorm van opoffering. De Vegetatiegod, de personificatie van de oogst, sterft, zodat van Zijn lichaam de mensen kunnen leven. De Godin is eeuwig en zij baart de God weer in het voorjaar. Ook Lugh zal oorsponkelijk zo’n soort God zijn geweest, die zich opoffert voor het voortbestaan van de mensen.

De oogst was ook een tijd van hard werken. Het feit dat de “grote vakantie” van onze kids nog altijd in de zomer valt, is een direct gevolg van het gegeven dat kinderen vroeger in de oogsttijd moesten helpen op het land. Alle handen waren nodig en in deze tijd werd er dus geen les gegeven.

In onze huidige tijd is het nog steeds een tijd om bij elkaar te komen met vrienden en familie, om dank te geven voor alle overvloed die we hebben mogen ontvangen. Het is bij uitstek een feest om niet alleen te vieren, maar samen te genieten en samen te delen. Mocht je in de gelegenheid zijn, dan bezoek zeker eens een van onze open vieringen of bezoek eens een oogstfeest in je eigen omgeving.

Wat kun je doen met Lughnasadh?

Tijdens Lughnasadh tonen we onze dankbaarheid voor alle overvloed die ons word geschonken door Moeder Aarde. We staan erbij stil dan aan de oogst altijd een offer vooraf gaat. 

Wicker uil op Castlefest 2014

Wat heb jij tijdens de afgelopen Imbolc “gezaaid”? Welke plannen heb je laten groeien en wat heb je energie gegeven, zodat je er nu de vruchten van kunt plukken? Breng een offer aan de Godin of aan je voorouders om je dankbaarheid te tonen.

Het is bijvoorbeeld ook heel leuk om tijdens je Lughnasadhritueel zelf graanpoppetjes te maken. Een graanpop of “corndolly” staat symbool voor rijkdom, gezondheid en vruchtbaarheid. Voorzie de pop van je wensen, terwijl je ze maakt en verbrand ze daarna ritueel, of bewaar ze een jaar en verbrand ze tijdens je Lughnasadritueel het jaar daaropvolgend.

De Korenmoeder

De Korenmoeder is een van de oudste verschijningsvormen van de Grote Godin. Al vanaf neolithische tijden is er sprake van akkerbouw. De korenaar is al heel erg lang een symbool voor de gaven van de Grote Moeder. Zij schenkt ons het graan, waarvan meel wordt gemaakt en waarvan brood wordt gebakken. Al vanuit Oud-Europa zijn modellen van bakovens in religieuze context bekend! En tot op de dag van vandaag is brood voor ons een van onze basis voedingsmiddelen.

Wicker Ever 2017

In Nederland en Duitsland werd de laatste schoof koren die nog op het veld stond als de Korenmoeder beschouwd. Andere benamingen zijn bv Korenmaagd, Roggemoeder, Arenmoeder, Oude vrouw. Het laatste graan was magisch, want al de levenskracht was hierin verzameld. Er waren veel gebruiken rondom deze laatste korenschoof, in de vorm van het maken van graanpoppen. Gedurende de winter werden deze poppen bewaard. In het voorjaar van het daaropvolgende jaar, werd de graanpop naar het veld gebracht en daar samen met het het eerste zaad gezaaid. Het Jaarwiel draait en de Godin vernieuwt zichzelf.

In Christelijke tijden werd dit gebruik gedemoniseerd en waren mensen soms bang om die laatste schoof te oogsten. Het werd bv gezamenlijk gedaan, zodat niemand persoonlijk verantwoordelijk was. In Duitsland kreeg degene die de laatste halm oogstte, een extra portie bij de feestmaaltijd.

De gebruiken zijn echter op het platteland tot aan het begin van de twintigste eeuw in gebruik gebleven.

Sif

Sif is een Germaanse Godin; ze is de vrouw van Thor (Donar) en ze wordt beschouwd als de godin van het koren, landbouw en vruchtbaarheid. Sif heeft lange blonde haren. Haar haren zijn een symbool voor het graan op de velden.

Loki , de trickstergod, snijdt echter s‘nachts haar haren af. Loki is een vuurgod en de eerste oogst vindt plaats in de warme tijd van het jaar.

Het afsnijden van het haar van Sif staat symbool voor het oogsten.

Martelgans

In Limburg werd het oogstfeest in sommige plaatsen ook wel ‘Materlgaus” of “Martelgans” genoemd. Het werd door de rijkere boeren gevierd op de dag (of iets later) dat de laatste graanwagen was ingeschuurd. In de laatste schoof werd een “mei” geschoven die werd versierd. Over de oorsprong van het woord wordt gespeculeerd. Het kan een herinnering zijn aan het “gansslaan” of ganzerijden. Dit is een middeleeuws volksgebruik dat in heel Europa voorkwam. Het was een soort wedstrijd waarbij de deelnemers een gans (kat, haan) de kop probeerden af te slaan. Mogelijk waren dit overblijfselen van nog veel oudere offerfeesten. Zowel de gans, kat als haan zijn dieren die in relatie staan tot de Godin.

Lughnasadh Correspondenties

NamenAugust, Eve, Ceresalia, Elembious, Feast of Cardenas, Feest van het Graan, First Harvest, Lughnasa, Lughnasadh, Oogstfeest
Godinnen
en Goden
Moedergodinnen, Zonnegoden, Ceres, Demeter, Sif
Kleurenrood – goud – geel – groen – oranje – brons – bruin
SymboliekBrood, graankorrels, graanpoppetjes, Volle Maan
PlantenGraan, aardbeien, kersen, bramen, abrikozen, zonnebloemen, goudsbloemen
VoedselBrood, fruit, sangria, vruchtenwijnen, fruitsalades

Bronnen

  • De acht jaarfeesten – Joke en Ko Lankester
  • Feesten, zeden, gebruiken en spreekwoorden in Limburg – H. Welters
  • De hele santenkraam. Limburgse (zomer) almanak – Annie Schreuders-Derks
  • Van Sint Margriet tot Sint Katrien – Aat van Gilst
  • Geschichte des Gänsereitens und ähnliche Traditionen – J.M.J. van der Sluys
  • Lammas, celebrating the fruits of the first harvest – Anna Franklin & Paul Mason

Joke en Ko
Lankester

H. Welters

Annie Schreu-
ders-Derks

Aat van Gilst

J.M.J. van der Sluys

Anna Franklin
& Paul Mason

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *